|
|
หมึก
|
เรื่องเล่าจากประวัติศาสตร์สามารถให้เราเรียนรู้มาจนถึงปัจจุบันได้ก็เพราะการจดบันทึกจากในอดีตไม่ว่าจะเป็นการวาดภาพเรื่องราวบนฝาผนังถ้ำ หรือการบันทึกเป็นตัวอักษร สิ่งสำคัญที่ช่วยเราให้บันทึกเรื่องราวต่างๆ ได้ก็คือหมึก
อารยะธรรมโบราณหลายแห่งบนโลก มีการคิดค้นสูตรหมึกที่หลายหลากเพื่อการวาดภาพและเขียนอักษร หมึกในประเทศจีนเริ่มมีใช้มายาวนาน 2,300 ปีก่อนคริสตกาล ซึ่งมีส่วนประกอบของพืช สัตว์ และแร่ต่างๆ เช่น กราไฟต์ หลังจากนั้นช่วง 250 ปีก่อนคริสตวรรษ หมึกจีนมีการพัฒนาเป็นแท่งหมึก ทำจากถ่านไม้ผสมกับกาวที่ได้จากเนื้อเยื่อของสัตว์ เช่น ปลา และวัว เป็นต้น ส่วนหมึกสำหรับภาพวาดนั้นจำเป็นต้องมีความคงทนหลายสิบถึงร้อยปี ซึ่งจะผสมเรซิ่นจากต้นสนลงไปด้วย ในยุโรปสูตรหมึกที่ใช้อย่างแพร่หลายในช่วงศตวรรษที่ 5 มีส่วนประกอบของ Iron sulfate ที่ได้จากเหล็กกัดกรดกำมะถัน ผสมกับเนื้อเยื่อของพืชและสารให้ความหนืด ส่วนหมึกของกรีกโรมันจะเป็นหมึกที่ทำจากผงถ่าน ผสมกับกาวและน้ำ มาจนถึงปัจจุบันหมึกพิมพ์อาจจะมีปริมาณการใช้ที่ลดลงเนื่องจากสื่อดิจิตอลได้เข้ามาแทนที่ แต่อย่างไรก็ตามหมึกถูกใช้มากขึ้นอุตสาหกรรมบรรจุภัณฑ์
หากสรุปคร่าวๆ สำหรับส่วนประกอบที่สำคัญของหมึก คือ
1. แม่สี/ผงหมึก (pigment) ช่วยทำให้เกิดสี
2. กาว/เรซิ่น ช่วยให้หมึกยึดเกาะได้
3. ตัวทำละลาย (solvent) ช่วยละลายส่วนประกอบต่างๆ ให้เป็นเนื้อเดียวกัน ซึ่งในอดีตจะใช้น้ำเป็นหลัก
หมึกในปัจจุบันสามารถแบ่งออกเป็น 5 กลุ่ม ตามประเภทการใช้งาน ดังนี้
1. Inkjet
- คุณสมบัติความละเอียดสูง ไม่มีกลิ่นแรงหรือไม่มีกลิ่น และเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม สารเคมีที่ใช้ควรจะไม่แห้งอุดตันหัวพิมพ์ ควบคุมขนาดหยดหมึกได้ และละลายเรซิ่นได้ดีเพื่อให้ติดชัดบนพื้นผิววัสดุที่พิมพ์
- Solvent ที่เหมาะสมกับหมึก inkjet เช่น Butyl Carbitol Acetate, Butyl Cellosolve Acetate, Dowanol PGDA, Dowanol DPMA
2. Ball Point Pen Ink
- คุณสมบัติต้องมีความหนืด และแรงตึงผิวสูง
- Solvent ที่เหมาะสมกับหมึก Ball point pen เช่น Dowanol EPh
3. Flexographic Ink
- ระบบพิมพ์นี้เรียกอีกชื่อว่า Flexo ที่แม่พิมพ์มีความยืดหยุ่น (วัสดุเป็นแผ่น Polymer) สามารถพิมพ์ลงบนวัสดุหลายประเภท เช่น พลาสติก กระดาษ ฟิล์ม ฯลฯ อุตสาหกรรมที่ใช้มากที่สุด คือ บรรจุภัณฑ์อาหารที่สามารถเก็บอากาศและของเหลวได้
- สารเคมีที่เหมาะกับหมึกประเภทนี้ เช่น Dowanol PnP, Dowanol PnB สำหรับหมึก water-based ซึ่งสารเคมีทั้ง 2 ชนิดนี้สามารถใช้ทดแทน Isopropyl Alcohol (Isopropanol) ได้
4. Gravure Ink
- ระบบพิมพ์ Rotogravure หรือ Gravure จะใช้แม่พิมพ์แกนหมุน (ลูกกลิ้งทรงกระบอกโลหะ) ในการพิมพ์ ซึ่งจะใช้ในการพิมพ์หนังสือพิมพ์ นิตยสาร บรรจุภัณฑ์ แสตมป์ แผ่นฟิล์ม และ wallpaper
- หมึกกราเวียร์มีทั้งที่เป็น Solvent-based และ Water-based สารเคมีที่เหมาะกับหมึกประเภทนี้ เช่น Dowanol PnP, Dowanol PnB สำหรับหมึก water-based และ n-Propanol, n-Propyl acetate สำหรับหมึก solvent-based ซึ่งจะใช้ทดแทนสูตรที่ผสม Toluene เพื่อให้ปลอดภัยต่อผู้ใช้และสภาพแวดล้อมมากขึ้น
5. Fountain Solution
- หมึกประเภทนี้จะใช้กับระบบการพิมพ์แบบ Offset ซึ่งเป็นการพิมพ์แบบพื้นราบ โดยใช้หลักของการแยกตัวระหว่างน้ำและน้ำมัน น้ำจะเข้าไปอยู่ในส่วนของพื้นที่ที่ไม่ได้พิมพ์บนแม่พิมพ์ ส่วนหมึกจะเกาะอยู่บนแม่พิมพ์ที่สัมผัสกระดาษให้เห็นเป็นข้อความหรือรูปภาพ สามารถรองรับความละเอียดที่สูงมากได้ งานพิมพ์ระบบนี้ เช่น ใบปลิว นิตยสาร บรรจุภัณฑ์ แบบฟอร์มสำนักงาน เป็นต้น
- สารเคมีที่เหมาะสมกับหมึกประเภทนี้ คือ Dowanol PnB ที่มีคุณสมบัติลดแรงตึงผิว และสามารถทดแทน Isopropyl Alcohol (Isopropanol) ได้เป็นอย่างดี
|
